Ülkemizde farklı ölçekte firmalar tarafından enerji verimliliği yatırımlarının finansmanında devlet destekleri (KOSGEB, Enerji Bakanlığı), banka kredileri (yatırım kredisi, satıcı kredileri vb.), finansal kiralama (leasing), enerji performans sözleşmeleri (EPS) ve enerji hizmet şirketleri (ESCO) gibi alternatif finansman yöntemleri kullanılmaktadır.
DEVLET DESTEKLERİ
I. KOSGEB Yeşil Sanayi Programı
Projenin ilk fazında KOSGEB ile yapılan işbirliği sonucunda “KOBİ Enerji Verimliliği Desteği”ne eş finansman sağlanmıştır. 15 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğü durdurulan bu programdan ayrı olarak 2023 yılı Aralık ayında Yeşil Sanayi Destek Programı yürürlüğe girmiş ve elektrik motorlarının değişimi programda yer almıştır.
II. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Destekleri
a. Verimlilik Artırıcı Projeler
Enerji verimli ekipman ve sistem kullanımı, yalıtım, rehabilitasyon ve proses düzenleme gibi yollarla; gereksiz enerji kullanımının, atık enerjinin, enerji kayıp ve kaçaklarının önlenmesi veya en aza indirilmesi ile birlikte atık enerjinin geri kazanılması, kojenerasyon sistemleri gibi konulardaki çözümleri de kapsayan projeler, Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) olarak değerlendirilmektedir.
Bu kapsamda KDV hariç toplam yatırım bedeli en fazla 5.000.000 Türk Lirası olan projelere, proje bedelinin en fazla %30’u hibe olacak şekilde Bakanlık tarafından destek verilmektedir.
2020 yılı Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) başvuruları Bakanlıkça alınmaya başlanmış olup, Endüstriyel işletmelerin Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketlerine hazırlattıkları verimlilik artırıcı proje (VAP) başvuruları 31 Aralık 2020 tarihine kadar devam edecektir.
b. Gönüllü Anlaşma Destekleri
c. 5. Bölge Teşvikleri
Bakanlığın vereceği proje onayına istinaden yıllık asgari 500 TEP enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek, mevcut duruma göre en az %20 oranında enerji tasarrufu sağlayacak şekilde tasarlanan ve sağlanacak enerji tasarrufu ile yatırım geri dönüş süresi azami 5 yıl olan enerji verimliliğine yönelik yatırımlar, yapılacağı bölgeye bakılmaksızın 5. Bölge’de yapılacak olan yatırımlara sağlanan teşviklerden yararlandırılmaktadır.
Faydalanılacak teşvikler; katma değer vergisi istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz desteği ve yatırım yeri tahsisidir.
Finansal Kiralama (Leasing)
Orta ve uzun vadeli bir finansman yöntemi olan leasing imalat ve hizmetler sektöründe faaliyet gösteren farklı ölçeklerdeki firmaların yatırımlarında kullandıkları bir finansman şekli olarak öne çıkmaktadır. Bazı ürünlere yönelik KDV muafiyeti, firmalar için leasingi cazip kılan faktörlerden biridir.
Enerji verimliliği konusunda ise leasing daha çok firmaların jeneratör ve ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemleri yatırımlarında kullanılmakta olup, söz konusu ekipmanların toplam leasing işlem hacmi içindeki payı %1’in altındadır.
Enerji verimliliği kapsamında yapılacak yatırımlarla ilgili de söz konusu muafiyetin oluşması ve “Elektrik enerjisi üretim ve kontrol ekipmanları” ana ekipman grubunda yer alan “elektrik motorları”nın %1 KDV oranı ile leasinge muhatap olması ve motor değişimlerinde kullanılacak leasingin KDV açısından desteklenmesi alternatif bir finansman modeli olarak tercih edilmesini sağlayacaktır.