İşletmelerde yaygın olarak chiller, soğutma kulesi, buhar kazanı, sıcak su kazanı, yağ kazanı vb. sistemlerdeki fanları ve pompaları; havalandırma, fırın ve kurutuculardaki fanları; basınçlı hava kompresörlerini; üretim sürecinde kullanılan pres, ekstrüzyon, cnc tezgah vb. çeşitli üretim makinalarını ve konveyör bant gibi taşıyıcı ekipmanları çalıştırmak üzere asenkron elektrik motorları kullanılır. Kısacası bir işletmede birçok süreçte küçük veya büyük güçlerde asenkron elektrik motorları ile karşılaşmak mümkün.
TEVMOT Projesinde sanayide kullanılan, gücü 0.75 kW ile 375 kW arasında olan IE2, IE1 ve EFF sınıfındaki asenkron elektrik motorlarının yüksek verimli IE4 ve IE3 motorlarla değişimini teşvik ediyoruz. Bu kapsamda pilot 7 OSB’deki 100 KOBİ ile faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Böylelikle Türk Sanayisinde enerjiyi daha verimli kullanma ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları çerçevesinde sera gazı salımını azaltarak iklim değişikliği ile mücadele stratejimize katkı sağlamış oluyoruz.
Bugüne Kadar Neler Yaptık?
Öncelikle bünyesinde Enerji Yönetim Birimi (EYB) bulunan Organize Sanayi Bölge Müdürlüklerine (OSB) yönelik düzenlediğimiz bir anket ile OSB’lerin bu ankete verdiği cevapları çeşitli kriterlere göre puanlayarak pilot uygulama sahasını oluşturduk. Pilot saha olarak seçilen OSB’lerde bilgilendirme toplantıları yaparak projemizi tanıttık ve kapsamını anlattık. Sonrasında istekli firmalardan niyet beyanı alarak TEVMOT kapsamında teşvik edilecek KOBİ’leri belirdik.
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi Başkanlığı (EVÇED) tarafından yetki verilmiş EVD (Enerji Verimliliği Danışmanlık) şirketlerini davet ederek, “TEVMOT Projesi kapsamında Elektrik Motor Etütleri Metodolojisi” konulu bir eğitim düzenledik. Bu eğitimi başarı ile tamamlayan EVD şirketlerini seçilen OSB’lere yönlendirerek enerji etütlerini gerçekleştirmek üzere hizmet alım süreçlerini başlattık.
Belirlenen 100 KOBİ’mizde EVD şirketleri ile birlikte elektrik motorları özelinde enerji ön etütlerini gerçekleştirdik. Bu etütlerde firmalarda verimlilik sınıflarını yükseltmek için çalışabileceğimiz motorları belirlemeye çalıştık. İşletmede çalışan mevcut motorların yıllık çalışma saatleri, anma güçleri, çalışma yükleri, sarım sayıları, üretim tarihleri ve verimlilik sınıfları gibi özelliklerini dikkate alarak puanladık ve öncelik sırasına koyduk. Her işletme için öncelik sırasındaki ilk 15 motorunu detaylı etütler kapsamında ele aldık.
Detaylı etütler kapsamında ön etütlerde belirlediğimiz motorların tükettiği enerjiyi ve işletme şartlarını anlayabilmek adına üretimleri aksatmadan çeşitli ölçümler yaptık, yetkililerle görüşerek saha şartlarını tespit ettik. Detaylı etütler sırasında sadece elektrik motorlarını değil, elektrik motorunun çalıştırdığı sistemi, bu sistem ile motor arasındaki tahrik sistemini ve varsa motor kontrol sistemlerini ele aldık ve analiz ettik. Etütlerin saha çalışmaları tamamlandıktan sonra EVD şirketleri, ölçüm ve tespitleri ile verimliliğe yönelik iyileştirme önerilerini içeren detaylı etüt raporlarını hazırladılar. Bu raporları KOBİ’lerimizle paylaşıp, sonrasında her bir KOBİ ile bu raporları değerlendirme toplantıları gerçekleştirdik. Bu toplantıların hem detaylı etüt raporlarının daha iyi anlaşılması hem de farkındalık arttırma için oldukça faydalı olduğu konusunda geri dönüşler aldık.
Ne aşamadayız?
Detaylı etüt raporlarını inceleme sürecimiz ve KOBİ’ler ile etüt çalışmalarının teknik ve finansal sonuçlarının değerlendirildiği birebir toplantılarımız devam ediyor. Şu ana kadar 100 KOBİ’den 46’sı ile bu toplantıları gerçekleştirdik. Değerlendirme toplantılarından sonra KOBİ’lerimiz motor değişim sürecini başlatıyorlar. Şu ana kadar 4 OSB’deki 10 KOBİ’de 53 adet motor değişimini tamamladık. Motor değişimini tamamlayan KOBİ’lerimizden 3 tanesi KOSGEB hibe desteğini de aldı. Değişim sürecinde IE4 ve IE3 motorlar üretim sahalarında görevi devralıyor; verimliliği daha düşük eski motorlar ise atık mevzuatı kapsamında geri dönüşüm tesislerine gönderilerek bertaraf ediliyor.
Bundan sonra neler yapacağız? İşimiz gücümüz enerji…
Pilot sahamızdaki diğer KOBİ’lerimiz ile birebir değerlendirme toplantılarımız ve motor değişimleri devam edecek.
Çalışmalarımız esnasında iş birliği yaptığımız OSB’lerin EYB’lerinde görevli arkadaşlarımız sahada bizlere büyük destek sağlıyor. TEVMOT ekibimizin bu değerli üyelerinin her birine ayrı ayrı teşekkür ediyoruz. Pilot saha olarak bizlere kapılarını açan ve işbirliği içinde projemize katkı sağlayan tüm KOBİ’lerimize de sonsuz teşekkürler.
Bundan sonraki aşamada 100 KOBİ’ye detaylı etütlerde önerilen tüm motorların değişimini hedeflemekteyiz. Bunun yanı sıra 7 OSB ile belirlediğimiz pilot sahamızı yaygınlaştırma safhasında genişletmek ve TEVMOT kapsamında farklı OSB’lerdeki farklı KOBİ’lerimizle de çalışmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Bizi takipte kalmanız dileğiyle…